Grand Kartal Otel’de meydana gelen yangın, ülkemizdeki otel güvenliği ve yangın önlemleri konusundaki önemli bir tartışmayı yeniden gündeme getirmiştir. Bu yazımızda, yangın güvenliği denetimlerinin kimler tarafından yapılması gerektiği ve mevzuatın bu alandaki karmaşık yapısı ele alınacaktır.
Sizlerle birlikte bugün, Bolu ilimizde olan “Grand Kartal Otel Yangını” hakkında tüm konuları detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Hazırsanız başlayalım!
Hukuk konularında uzman olan Avukat Ümit Çelebi’den bilgi almak için ‘buraya’ tıklayabilir, hizmetlerimizi görüntülemek için ‘buraya’ tıklayabilirsiniz.
Otel Yangınında Yangın Güvenliği ve Denetim Sorumluluğu
Grand Kartal Otel’deki yangın, sadece bir afet değil, aynı zamanda ülkemizdeki otel güvenliğiyle ilgili önemli bir tartışmanın da başlangıcı oldu. Bu yazıda, yangın güvenliği ile ilgili denetimlerin kimler tarafından yapılması gerektiğine dair soruları ve Türkiye’deki mevcut mevzuatın nasıl bir karmaşa yarattığını ele alacağız.
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’in 124. maddesine göre, yangın güvenliğinin sağlanmasından sorumlu olan taraflar, bina sahipleri ya da işletmecilerdir.
Otelin Tüm Sorumluluk ve Denetimi Kimde?
Yapılan ilk değerlendirmelere göre, binada yangın güvenliğinin tam olarak sağlanıp sağlanmadığının denetlenmesi ve bu denetimin hangi idari otorite tarafından yapılacağı, ayrı bir tartışma konusu olmuştur.
Otelin yer aldığı bölge, belediye veya mücavir alan sınırları dışında kalmakta olup, turizm bölgesine dâhil bir alandadır. Basında yer alan milli park bilgilerine rağmen, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın web sitesindeki güncel verilere göre, “Kartalkaya Mevkii milli park sınırları içerisinde” yer almamaktadır. Yalnızca Bolu’daki Yedigöller ve Abant milli parkları bu listeye dâhil edilmiştir.
Mevzuatlar Ne Diyor?
Yangın güvenliği ve denetimleriyle ilgili mevzuat, birbirinden farklı, dağınık ve düzensiz bir yapıya sahiptir. Bu karmaşık yapının, yetkili makamların açıklamalarına da yansıdığı gözlemlenmektedir. İlgili düzenlemeler şunları içermektedir:
- 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu,
- Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik m.50 ve m.131,
- İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik m.5/3,
- Belediye İtfaiye Yönetmeliği Ek m.1,
- Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmelik Geçici m.1,
- Turizm Yatırım, İşletme ve Kuruluşlarının Denetimi Hakkında Yönetmelik m.5, 18 ve 22.
Grand Kartal Otel, 1998 yılında faaliyete başlamış bir otel olup, bu dönemdeki yapı ruhsatı, işyeri açma ruhsatı ve turizm işletme belgesi alma prosedürleri günümüz uygulamaları ile farklılıklar göstermektedir ve bu durum, ayrı bir incelemeyi gerektirmektedir.
Yangın Güvenliği ve Sorumluluk Kime Ait?
Binaların yangın güvenliğinden kimlerin sorumlu olduğunu belirlemek, oldukça önemli bir konu. 124. maddeye göre, binaların yangın güvenliğini sağlamak, sahiplerin ve işletmecilerin sorumluluğunda. Ancak, bu güvenliğin denetimi ve sorumluluğun kimde olduğuna dair sorular, yangın olayları sonrası daha da belirginleşiyor.
Denetim Yetkisi Nerede?
Bir otelin yangın güvenliği denetimlerinin kim tarafından yapılacağı, aslında oldukça karışık bir mesele. Eğer otel turizm bölgesindeyse, denetim Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ait olabilir. Ancak, eski tarihlerde açılmış bir otel olduğunda, yetkili kurumlar ve süreçler karmaşık bir hal alabiliyor. Grand Kartal Otel örneğinde olduğu gibi, yangın güvenliği konusunda daha önce yapılmış denetimlerin eksikliği ya da karmaşıklığı ciddi soru işaretleri yaratabiliyor.
Mevzuatın Dağınık Yapısı Nasıl?
Yangın güvenliği ve denetimleriyle ilgili mevzuat, farklı yönetmeliklere ve kanunlara dağılmış durumda. Bu da, hem otel sahiplerini hem de denetim yapan kurumları zor durumda bırakabiliyor. 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu ve Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik gibi metinler, genellikle birbirinden bağımsız ve dağınık olduğu için, doğru denetimin yapılmasını zorlaştırabiliyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Rolü Ne?
Yangın güvenliği denetimlerinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın rolü oldukça büyük. Bu bakanlık, yalnızca otel belgelerini değil, yangın güvenliği gibi kritik konuları da denetleyen kurum olarak öne çıkıyor. Yönetmelikler incelendiğinde, yangın güvenliği denetimlerinin esasen bu bakanlık tarafından yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.
Belediye ve İtfaiyenin Sorumluluğu
İtfaiye ve belediye, yangın güvenliği konusunda başvuru üzerine denetim yapabiliyor. Ancak, bu denetimlerin re’sen yapılması mümkün değil. Otel işletmeleri, güvenlik önlemleriyle ilgili talepleri doğrudan yetkili idareye bildirmelidir. Dolayısıyla, yangın güvenliği denetimlerinin sorumluluğu yalnızca belediye ve itfaiyeye yüklenemez.
Denetim Yetkisi Kültür ve Turizm Bakanlığı’nda!
Grand Kartal Otel yangını, aslında yangın güvenliği denetimlerinin hangi kurumlar tarafından yapılması gerektiğine dair önemli dersler sunuyor. Yapılan incelemeler, denetimlerin esasen “Kültür ve Turizm Bakanlığı” tarafından yapılması gerektiğini ortaya koyuyor. Ancak, mevcut mevzuatın dağınık yapısı, bu süreçlerin doğru bir şekilde işlemesini engelliyor.
Yönetmelikler Yangın ve Denetim Hakkında Ne Diyor?
Yangın güvenliği ve denetim süreçleri, çeşitli yönetmelik ve kanunlarla düzenlenmiştir. Ancak, bu düzenlemeler zaman içinde değişen hükümler ve farklı yetkili mercilerle birlikte karmaşık bir yapıya bürünmüştür. Şimdi, bu yönetmeliklerin yangın güvenliği denetimleri ve sorumlulukları ile ilgili ne söylediğine yakından bakalım.
Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmelik
Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmelik Geçici m.1/3’e göre, 7 Aralık 2004 tarihinden önce verilen turizm işletmesi belgeleri, işyeri açma ve çalışma ruhsatı yerine geçer. Ancak, bu tesislerin yangın güvenliği önlemlerinin yeterli olduğuna dair bir rapor alıp, 30 Nisan 2024’e kadar Bakanlığa sunulması zorunludur. Belirtilen sürede gerekli belgelerin Bakanlık’a gönderilmemesi durumunda, tesisin turizm işletme belgesi iptal edilecektir.
Bu hüküm, 7 Aralık 2004’ten önce inşa edilmiş ve turizm işletme belgesi almış tesislerin yangın güvenliği açısından bir rapor sunma zorunluluğuna dair düzenleme getirmiştir. 2024 yılına gelindiğinde, otel adına yangın uygunluk raporu talep edilmesi de bu düzenlemeyle ilgili olabilir (İtfaiyenin yaptığı denetleme sonrasında başvurunun geri çekildiği de kayıtlarda bulunmaktadır). Otelin bu kapsamda olup olmadığının incelenmesi, Bakanlığın denetiminin esas olup olmadığını belirlemede önemli bir adım olacaktır. Bu konu, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun 34. maddesiyle de desteklenmektedir.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik m.5/3’te ise, turizm işletme belgesi bulunan tesislerin denetiminin yalnızca Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılacağı belirtilmektedir. Aynı şekilde, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yetkisi, Çevresel Etki Değerlendirmesi yapılmasına gerek olmayan turizm yatırımlarında, işyeri açma ruhsatının 15 gün içinde verilmesini öngörmektedir.
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’in 19 Aralık 2007’ye kadar olan metninde, yangın güvenliği denetiminin mülki idare amirlerinin sorumluluğunda olduğu belirtilirken, 2007 tarihinden sonra bu görev, mahalli itfaiye teşkilatına ve bağlı oldukları kamu kurum ve kuruluşlarının denetim elemanlarına verilmiştir.
Belediye İtfaiye Yönetmeliği
Belediye İtfaiye Yönetmeliği Ek m.1’de de belirtildiği gibi, belediye itfaiye teşkilatı, yalnızca başvurular üzerine yangın güvenliği raporu düzenler; yani re’sen denetim yapma yetkisi yoktur. Bu durumda, yangın güvenliği denetimlerinin itfaiye tarafından yapılabilmesi için ilgili kurum veya bakanlıktan başvuru yapılması gerekmektedir.
Turizm Yatırım, İşletme ve Kuruluşlarının Denetimi Hakkında Yönetmelik
Turizm Yatırım, İşletme ve Kuruluşlarının Denetimi Hakkında Yönetmelik m.18’de, belgeli turizm işletmelerinin temizlik, intizam, servis gibi alanlardaki denetimlerinin Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ait olduğu belirtilmektedir. Yangın güvenliği de bu denetim kapsamına dâhil olup, Bakanlık tarafından yapılan denetimlerde yangın önlemlerinin yeterliliği kontrol edilmelidir. Ayrıca, Yönetmelik m.18’in 2. fıkrası, yangın önlemlerinin denetiminin Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılacağını teyit etmektedir. Bu bağlamda, yangın güvenliği ile ilgili denetim görev ve yetkisi yine Bakanlık’ta kalmaktadır.
Yangın güvenliği ve denetimi konusundaki mevzuatın daha düzenli ve açık bir hale getirilmesi gerektiği aşikar. Özellikle eski tarihlerde faaliyete geçmiş tesislerde, yangın güvenliğinin yeterliliği konusunda daha şeffaf ve etkili denetimler yapılması büyük önem taşıyor.
En son da baktığımızda, Grand Kartal Otel Yangını, yangın güvenliği ve denetim süreçlerinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Bu tür olayların yaşanmaması için daha etkili ve düzenli bir denetim sistemine ihtiyaç duyulmaktadır. Bizler de bu trajik olaydan büyük üzüntü duyuyor, hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, yaralılara ise acil şifalar diliyoruz. Türk Milletinin başı sağ olsun.
Sizler de tüm hukuki konular da yardım almak istiyorsanız Avukat Ümit Çelebi’den destek alabilirsiniz. Detaylı bilgi ve iletişim için ‘buraya’ tıklayabilirsiniz.
