Vergi yükümlülüklerinden kaçınmak amacıyla sahte fatura kullanımı, yani naylon fatura suçu, vergi mevzuatında ciddi cezai yaptırımlara tabi bir suçtur. Bu suç, gerçek bir ticari işlem olmadığı halde, varmış gibi fatura düzenlenmesi veya bu şekilde düzenlenen faturaların kullanılmasıdır. Türk hukuk sisteminde bu tür eylemler, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK) kapsamında düzenlenmiş olup, sahte fatura kullanan veya düzenleyen kişiler, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktadır.
Sahte Fatura Kullanma Suçu ve Cezası
Vergi Usul Kanunu’na göre sahte belge, gerçek bir işlem veya durum olmadığı halde, varmış gibi gösterilen belgedir. Sahte faturalar, genellikle vergi indirimlerinden haksız yere yararlanmak, vergi iadelerinden faydalanmak veya hiç vergi ödememek amacıyla kullanılır. Örneğin, gerçekte satın alınmayan bir mal için fatura düzenlenmesi halinde bu fatura sahte kabul edilir. Sahte fatura kullanan kişiler, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Sahte Fatura (Naylon Fatura) Düzenleme ve Kullanma
Sahte fatura düzenlemek ve kullanmak, her ne kadar benzer görünse de hukuken farklı eylemler olarak değerlendirilir. Sahte fatura düzenlemek, gerçekte olmayan bir ticari işlemi varmış gibi gösteren belgeler düzenlemektir. Örneğin, hiç satılmamış bir mal için fatura düzenlemek sahte fatura düzenleme suçunu oluşturur.
Sahte fatura kullanmak ise, gerçeği yansıtmadığı bilinen bu tür belgeleri vergi işlemlerinde bilerek ve isteyerek kullanmaktır. Sahte fatura kullanmanın amacı, işletme giderlerini olduğundan fazla göstererek vergi matrahını düşürmek ve dolayısıyla daha az vergi ödemektir.
Suçun Faili ve Manevi Unsur
Sahte fatura kullanma suçunun faili, sahte faturayı bilerek kullanan kişidir. Bu kişi, sahte faturanın sahte olduğunu bilerek ve isteyerek vergi beyanında kullanır. Bu suç, kasten işlenebilen suçlardandır; yani failin bu suçu işlediği bilinçli olarak hareket etmesi gerekmektedir.
Örneğin, işletme sahibi olan bir kişi, gerçekte satın almadığı mallar için sahte fatura düzenleyip, bu faturaları gider olarak kaydederse sahte fatura kullanma suçunu işlemiş olur. Ancak bu kişinin, sahte olduğunu bilmediği bir faturayı kullanması durumunda, sahte fatura kullanma suçundan sorumlu tutulması mümkün değildir.
Vergi İncelemesi ve Mütalaa Şartı
Vergi kaçakçılığı suçu, vergi müfettişleri tarafından yapılan incelemeler sonucunda tespit edilir. Vergi müfettişleri, inceleme sırasında sahte fatura kullanıldığını tespit ederse, durumu raporlar ve bu raporu ilgili vergi dairesine iletir. Vergi dairesi, raporu değerlendirdikten sonra Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunur.
Bu süreçte, vergi müfettişleri, işletmenin tüm mali kayıtlarını ve belgelerini detaylı olarak inceler. Sahte fatura kullanımı tespit edildiğinde, vergi müfettişleri, işletmenin gerçek ticari faaliyetlerini ve sahte faturaların bu faaliyetlerle uyumlu olup olmadığını araştırır.
Pişmanlık ve Ceza İndirimi
Vergi Usul Kanunu, pişmanlık ve işbirliği gösteren kişilere ceza indirimi imkanı tanımaktadır. Suçun işlenmesinden sonra, sahte fatura kullanımı tespit edilen kişi, pişmanlık gösterip durumu yetkili makamlara bildirirse, bu kişi hakkında ceza indirimi uygulanabilir. Ancak bu indirimden yararlanabilmek için kişinin, vergi ziyaına neden olan durumu tamamen ortadan kaldırması, yani eksik vergi tutarını ödemesi gerekmektedir.
Zincirleme Suç ve Zamanaşımı
Sahte fatura kullanma suçu, birden fazla takvim yılı içinde aynı suç işleme kararıyla işlenmişse zincirleme suç hükümleri uygulanır. Bu durumda, fail hakkında bir kez ceza verilir ve bu ceza, zincirleme suç hükümleri gereği artırılır.
Vergi suçlarında dava zamanaşımı süresi, suçun işlendiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Sahte fatura kullanma suçunda zamanaşımı süresi 15 yıldır. Bu süre içinde dava açılmamış veya açılan dava sonuçlanmamışsa, ceza davası zamanaşımı nedeniyle düşer.
Görevli ve Yetkili Mahkeme
Sahte fatura kullanma suçu nedeniyle açılan davalarda görevli mahkeme asliye ceza mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise, suçun işlendiği yer mahkemesidir. Yargılama sürecinde, sanığın savunma hakkı korunmalı ve hukuka uygun şekilde elde edilen delillerle yargılama yapılmalıdır.
Sahte Fatura Kullanma ve Düzenleme: Bilerek ve Bilmeden Kullanma Arasındaki Farklar
| Kriter | Bilerek Sahte Fatura Kullanma | Bilmeden Sahte Fatura Kullanma |
|---|---|---|
| Kast (Niyet) | Sahte olduğunu bilerek ve isteyerek kullanma | Sahte olduğunu bilmeden kullanma |
| Suçun Unsurları | Kastın varlığı (bilerek ve isteyerek) | Kastın yokluğu (bilmeden) |
| Ceza | 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası | Ceza verilemez, ancak vergisel yükümlülükler devam eder. |
| Savunma Hakkı | Savunma yaparken kastın varlığı tartışılır | Kastın olmadığını ispat ederek savunma yapılır |
| Vergi Ziyaı Cezası | Hem hapis cezası hem vergi ziyaı cezası uygulanabilir | Vergi ziyaı cezası uygulanabilir |
| Pişmanlık ve İndirim | Pişmanlık gösterilirse ceza indirimi uygulanabilir | Pişmanlık hükümlerinden faydalanılabilir, ancak ceza verilemez |
| Hukuki Süreç | Cumhuriyet Savcılığı tarafından kamu davası açılır | Vergi incelemesi sonucunda vergi ziyaı cezası uygulanır |
Sahte fatura kullanma suçu, vergi kanunlarına aykırı bir eylem olup, ciddi cezai yaptırımlara tabi tutulmaktadır. Bu suçun işlenmesi halinde, kişi hem hapis cezası hem de vergi ziyaı cezası ile karşı karşıya kalabilir. Vergi incelemeleri sonucunda sahte fatura kullanımı tespit edilen kişiler, pişmanlık göstererek ceza indirimi imkânından yararlanabilir. Ancak sahte fatura kullanımı suçunu işleyen kişilerin, hukuki süreç boyunca profesyonel bir avukattan destek alması son derece önemlidir. Bu şekilde, hukuki süreçlerin doğru ve etkili bir şekilde yönetilmesi sağlanabilir.
