Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un açıklamaları doğrultusunda, kamuoyunun uzun süredir beklediği 11. Yargı Paketi, ceza mevzuatında önemli düzenlemeleri beraberinde getiriyor.
1. Yargı Reformları Neden Sürekli Gündemde?
Yargı sistemindeki reformlar sadece mevzuat değişiklikleri değil, aynı zamanda sosyal ihtiyaçlara cevap veren yapısal dönüşümlerdir. Adalet Bakanı Tunç’un da ifade ettiği gibi:
“Toplum değişiyor, suç tipleri dönüşüyor. O yüzden yargı reformları süreklilik arz eder.”
2023-2025 arasında 8., 9. ve 10. yargı paketleri kabul edildi. Bu süreçte infaz düzenlemeleri, kadın ve çocuk hakları, ceza adalet sisteminde iyileştirmeler yapıldı. Şimdi ise 11. paket ile ceza hukukunun; 12. paket ile hukuk davalarının yeniden düzenlenmesi hedefleniyor.
2. 11. Yargı Paketi: Öne Çıkan Değişiklikler
Aşağıda, 11. Yargı Paketi’nde yer alacağı açıklanan bazı başlıkları detaylandırıyor, mevcut uygulama ile karşılaştırmalı örnekler sunuyoruz:
2.1 Meskun Mahalde Silah Atılması
| Mevcut Durum | Yeni Düzenleme | Hukuki Etki |
|---|---|---|
| Silah kullanımı ancak yaralama/ölüm varsa ceza konusu oluyor. Kuru sıkı silahlar çoğu zaman cezasız kalıyor. | Yaralama/ölüm olmasa da meskun mahalde silah atmak bağımsız suç olarak tanımlanacak. Kuru sıkı silah da dahil. | 3 yıla kadar hapis cezası (kuru sıkı için), gerçek silah için 5 yıla kadar. Caydırıcılık artacak. |
Örnek Olay: Bir düğün kutlamasında havaya ateş açılması, kurşun kimseye isabet etmese bile cezai sonuç doğuracak.
2.2 Trafikte Yol Kesme ve Araç Engelleme
| Mevcut Durum | Yeni Düzenleme | Hukuki Etki |
|---|---|---|
| Şu an bağımsız suç sayılmıyor. Mala zarar, hakaret, darp gibi ek suçlarla değerlendiriliyor. | Trafikte yol kesme müstakil suç olarak tanımlanacak. Eğer araç başka yere yönlendirilmişse ceza artacak. | 1–3 yıl (yol kesme), 2–5 yıl (yönlendirme) hapis cezası. Suç netleşiyor, mağdur korunuyor. |
Örnek Olay: Kavga amacıyla yolu kesip bir aracı durduran kişi, artık zarar vermese dahi doğrudan ceza tehdidi altında olacak.
2.3 Bilişim Suçları ve Sanal Kumar
| Mevcut Durum | Yeni Düzenleme | Hukuki Etki |
|---|---|---|
| İnternet dolandırıcılığı, sanal bahis sınırlı maddelerle düzenleniyor. Operasyonel olarak yetersiz kalıyor. | Sanal kumar, sahte çağrı merkezi dolandırıcılığı gibi fiillere özel düzenlemeler geliyor. Bankalar, ödeme kuruluşları sorumlu tutulacak. | Hapis cezaları artırılacak, SIM kart düzenlemeleri yapılacak, mobil hatlar denetim altına alınacak. |
Örnek Olay: 0850’li hatla “dosyanız var” diyerek vatandaş dolandıran kişilere karşı daha etkili müdahale imkanı doğacak.
2.4 Suça Sürüklenen Çocuklara Yönelik Düzenlemeler
| Yaş Aralığı | Mevcut Ceza Sorumluluğu | Yeni Düzenleme Önerisi |
|---|---|---|
| 0–12 yaş | Ceza sorumluluğu yok | Değişiklik yok |
| 12–15 yaş | Ceza yarı oranında uygulanıyor | Değişiklik yok |
| 15–18 yaş | Ceza üçte bir oranında indiriliyor | Hakime indirim yapmama takdir yetkisi verilecek. Tekrar eden suçlarda indirim kaldırılabilir. |
Örnek Olay: 16 yaşındaki failin kasten öldürme suçunda; suçu işleyiş tarzı, fiziki durumu, suç geçmişi gibi etkenlerle cezada indirim yapılmayabilecek.
2.5 Ceza İnfazına Dair Ek Düzenlemeler
- Bazı özel suç tipleri için açık cezaevi koşullarına geçiş zorlaştırılacak.
- Çocuk hükümlüler, suçun ağırlığına göre açık cezaevine geçemeyecek.
- İyi hal şartları netleştirilecek, sosyal inceleme raporları daha belirleyici olacak.
3. Aile Hukuku ve 12. Yargı Paketi: Neler Geliyor?
Bakan Tunç’un açıklamaları doğrultusunda, 12. Yargı Paketi aile hukuku davalarını ilgilendiren bazı köklü değişiklikler getirecek.
3.1 Boşanma Davalarının Maddi Taleplerden Ayrılması
“Boşanma bir an önce sonuçlansın, mal paylaşımı, nafaka gibi talepler ayrı görülsün.”
Bu durumda boşanma kararı kısa sürede kesinleşebilecek, maddi uyuşmazlıklar daha sonra farklı bir dosya üzerinden sürdürülecek.
Avukat Yorumu: Taraflar için zaman ve psikolojik yük açısından olumlu; ancak uygulamada eş zamanlı iki dava yürütülmesi yeni stratejik planlama gerektiriyor.
3.2 Aile Arabuluculuğu
- Bazı ülkelerde boşanma öncesi arabuluculuk zorunlu.
- Türkiye’de “şiddet hariç” olmak kaydıyla benzer bir model tartışılıyor.
Önerilen Model: İlk duruşmadan önce taraflar en az 1 defa aile arabulucusuna yönlendirilebilir.
Avukat Yorumu: Bu süreçte kadının mağdur edilmemesi için arabulucunun nitelikleri, ortam güvenliği ve gizlilik çok kritik.
3.3 Süresiz Nafaka Tartışması
- Ömür boyu nafaka ödeyen tarafların mağduriyetine dair eleştiriler artıyor.
- Hakkaniyetli bir çözüm üretme yönünde çalışma sürüyor.
Alternatif Modeller:
- Süreli nafaka (örneğin 5 yıl)
- Eğitim veya yeniden evlenme gibi şartlara bağlı sona erme
4. Avukatlar İçin Ne Anlama Geliyor?
Bu yeni düzenlemeler, ceza ve aile hukuku alanlarında çalışan avukatların dava stratejilerini yeniden gözden geçirmesini gerektiriyor:
- Trafikte yol kesme, silah atma gibi suçlarda ön savunma stratejisi değişecek.
- 15–18 yaş arası çocuk davalarında bilirkişi raporlarının önemi artacak.
- Boşanma davasında maddi ve manevi tazminatın ayrı görülmesi, dilekçe yazımı ve delil sunma sırasını değiştirebilir.
- Arabuluculuk süreci uygulamaya girerse, görüşme öncesi hazırlık, protokol değerlendirme gibi yeni alanlar gündeme gelecek.
📌 Öneri:
“Yargı paketleri değişiyor, uygulamalar dönüşüyor. Bu süreçte bir boşanma veya ceza davası gündeminizdeyse, yeni düzenlemeler ışığında danışmanlık almayı unutmayın. Sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.”
